Yogalessen

Lorem ipsum dolor sit amet, ex sed nostro pertinax. Aeque placerat ne eum.

Latest Posts

    Sorry, no posts matched your criteria.

facebook instagram twitter
artikelen

artikelen

Woorden zijn beperkt in wat ze uit kunnen leggen. Toch vind ik het fijn om soms te proberen te verwoorden wat de yogafilsofie betekent en wat het kan betekenen in het leven.

Hieronder vind je teksten die ik heb geschreven. Sommige zijn gepubliceerd in het tijdschrift voor yoga en/of de yogakrant.

 

Thuiskomen bij jezelf

“know yourself first, then you can help building a beautiful world. If we don’t know our selves, what can we do for others”?

‘Brahmrishi Vishvatma Bawra’

Het leven bestaat uit een aaneenschakeling van je eigen ontwikkelde patronen.

Door alle omstandigheden vanaf je geboorte ben je patronen in je leven aan het ontwikkelen. Als baby leer je dat het maken van geluid ervoor zorgt dat je gehoord wordt en eten krijgt. Als kind leer je dat je bepaalde dingen wel of niet mag doen; ‘kijk uit met oversteken’. Dit proces gaat door in de pubertijd en je volwassen leven totdat je voor jezelf een manier hebt ontwikkeld hoe je jezelf moet verhouden tot jouw buitenwereld.

Elke dag herhalen zich dezelfde dingen. Je slaap, wat en hoe je eet, hoe je omgaat met je partner, je manier van praten met je vrienden dit alles is een herhaling van zetten. Ook je manier van denken je verwachtingen en verlangens naar anderen en je ontwikkelde kwaliteiten en valkuilen zijn onderdelen die in jouw systeem zijn gaan zitten. En hoe ouder je wordt, hoe lastiger het is om los te komen van deze patronen.

Alles wat je doet is hierdoor voorspelbaar. Deze voorspelbaarheid is iets wat ons veiligheid geeft en waar we goed onder gedijen. Binnen de yoga noemen we dit jouw eigen gecreëerde zelf. Dit zelf waarin en waarmee we geluk ervaren is iets wat we Bhoga noemen. Bhoga staat voor alle acties vanuit jezelf die gericht zijn op de wereld die zich buiten je afspeelt. Alles waar je zintuigen mee gemoeid zijn.

Dit zelf is echter niet het zelf waar we bij de Yoga naar zoeken.

Bij Yoga gaat het juist om die buitenwereld los te laten. Niet bezig te zijn met wat je zintuigen signaleren en daar maar steeds op in te gaan, maar om te ontdekken wat er achter al deze processen schuilgaat. Zoals een yogi zal zeggen zijn het niet de ogen die zien, maar is er iets daarachter wat observeert.

Yoga gaat over het ontdekken wie jij daadwerkelijk bent als je jouw patronen loslaat.

Door te mediteren en na te denken over wat jou maakt tot wie je nu bent. Het onder de loep nemen van waarom je handelt zoals je handelt en vooral ook om daarbij te kijken of dit nog wel overeenkomt wat waar je in het nu voor staat. Want de patronen die je ergens ooit hebt ontwikkeld als kind zijn die eigenlijk nog wel echt nodig om aan vast te houden?

Dit proces van yoga is een weg van de lange adem. Een route waarbij je stapje voor stapje zet en je jezelf ontrafelt. Het is een pad waarbij je laagje voor laagje jezelf onder de loep neemt deze opnieuw beoordeelt op waarde en vervolgens deze wellicht afpelt en loslaat.

Het effect van het afpellen is dat je steeds meer helderheid krijgt over waarom je doet wat je doet. Hierdoor zal er steeds meer rust zal ontstaan in je leven. Datgene wat je altijd deed zal een andere waarde krijgen. Door deze zelfkennis ga je ervaren dat jouw leven een mooi spel is en dat jij niet langer de onderhevige bent van dit spel, maar dat jij aan het roer staat van dit spel en het kan gaan spelen zoals jij het wilt. Door aan de slag te gaan met Yoga zal je loskomen van jouw rol als acteur op het podium, naar jouw rol als de toeschouwer die kijkt naar het spel van je huidige leven.

Yoga is dan ook het proces van het thuiskomen bij je Zelf.

Oud en nieuw

Eigenlijk een bijzondere term. Want wat nieuw is, is automatisch al oud.

Alles wat we zien en ervaren komt en gaat. Je verandert van huis, je verandert van auto, je koopt nieuwe kleren. De bomen verliezen hun blaadjes en deze komen weer terug. Zelfs de stenen in je tuin veranderen, ook al is dit niet gelijk zichtbaar.

Alles wat vergankelijk is noemen we natuur. Alles wat je ervaart in de buitenwereld, in je lichaam en in je mind is onderdeel van die natuur. Er is niets van deze natuur wat altijd aanwezig is en zal blijven. Op macroniveau kan je zeggen dat vanaf het moment dat er een oerknal alles is uit gaan dijen. Deze beweging/verandering is nog steeds gaande. Op microniveau kan je stellen dat er in je lichaam constant cellen afsterven en weer nieuwe cellen aan worden gemaakt.

Nu we hierboven in het kort hebben stilgestaan bij de ‘natuur’ kijken we nu naar wat het ‘bewustzijn’ dan is.

In de yogafilosofie, en eigenlijk in filosofie in het algemeen, zegt men dat het bewustzijn de toeschouwer is van wat er zich op ons eigen toneel afspeelt. Het zijn niet onze ogen die zien, het is niet onze neus die ruikt, het is niet onze huid die voelt. Dit zijn de zintuigen die informatie doorspelen aan het brein. Die zintuigen zelf ervaren dus niets, maar geven informatie door. Deze informatie wordt in het brein omgezet tot eventuele reacties. Achter dit proces, als het ware achter de schermen, speelt zich iets anders af. Er is een constante aanwezige factor die alles waarneemt. Je bewustzijn heeft geen mening maar observeert wat er gebeurt.

Het bewustzijn omschrijft men als een puur kristalen bol die de kleur aanneemt van de achtergrond waar deze op ligt. Hiermee bedoelt men dat ons bewustzijn gekleurd is door de natuur (onze gedachten). Door deze kleuring zijn wij op dit moment niet in staat om ons bewust te zijn van ons bewustzijn.

Kort geleden had ik een filosofieles waarbij een deelnemer een sneeuwbol had meegenomen. In het midden stond een beer. Als je er mee schudde dan zag je alle glitters door de bol dwarrelen en zag de naar buiten kijkende beer de glitters. Dit is zoals onze mind/gekleurdheid nu is. Op het moment dat de bol werd neergezet en stil bleef staan kregen de glitters de tijd om te zakken. Het zakken zien we als het wegvallen van de vertroebelingen van onze mind. Waar diezelfde beer even daarvoor alleen glitters zag, was zijn blikveld nu transparant en helder.

Omdat we de hele dag in actie zijn, nemen we niet de tijd om naar binnen te keren en te zoeken naar dat aanwezige bewustzijn. Met yoga en meditatie start je met het onderzoeken van jouw innerlijke glitters. Door deze te onderzoeken ga je ook ervaren dat je veel van deze glitters onnodig in je blikveld laat dwarrelen. Door dit besef zullen deze glitters zakken en uit je gezichtsveld verdwijnen. Hierdoor ga je ervaren dat het leven veel rustiger kan zijn en je dingen veel ‘helderder ziet.

 

Overgave

Terwijl ik dit schrijf ben ik op een retraite in India waar ik onderwijs krijg van mijn Guru. Telkens als ik bij hem ben dan voel ik mij ‘blessed’. Als ik naar hem kijk dan voel ik wat yoga echt is. Dit gevoel komt voort uit het feit dat hij voor mij het levende voorbeeld is van wat Yoga betekent. Hij zit in een constante state of Samadhi.

Hoewel ik graag wil ervaren wat hij ervaart blijft er in mij een deel zitten wat zich afvraagt hoe het leven eruit ziet als ik volledig onthecht zou zijn. Wat als ik me niet meer identificeer met het ‘ik ben’, maar met het Universele bewustzijn?

Het volledig overgeven en loslaten van je eigen ego lijkt dan nog een stapje te ver te gaan.

Tijdens de lessen leer ik de paradox. Aan de ene kant moet je weten wat je doel is en waar je naartoe gaat. Met andere woorden wat is Samadhi. Aan de andere kant wordt er verteld dat je pas echt weet wat het is als je daar bent. Of te wel je kan het wel lezen, maar het blijft enkel bij woorden die nog geen betekenis lijken te hebben. Er is dus hoe dan ook een mate van overgave nodig.

Toen ik ons jongste kind leerde hoe zij moest fietsen gaf ik haar instructies. “Houdt je stuur vast, kijk naar voren. En het belangrijkste is blijf trappen” Deze instructies leken natuurlijk abracadabra voor haar. Natuurlijk ging het de eerste keren niet goed en waren er valpartijen en frustratie. Ook waren er momenten waarop ze wilde stoppen, want het zou toch nooit lukken. Vanuit mijn gezichtsveld waren mijn instructies helder en simpel. Ik weet namelijk al hoe het is om te kunnen fietsen. Voor haar waren het woorden. Maar wel woorden die ze serieus nam en probeerde om uit te voeren wat ik haar vroeg te doen. Na een tijd lukte het haar om te fietsen. Vanaf dat moment waren het geen woorden meer maar ervoer zij zelf hoe het was.

Nu zit ik hier bij mijn Guru en ervaar hetzelfde. Hij geeft mij woorden en instructies. Deze instructies en woorden zijn bedoeld om mij naar Samadhi te krijgen. En hoewel het niet altijd gaat zoals ik wil en ik nog niet daar ben zal hij naar mij kijken. Hij kijkt als iemand die de ervaring wel al heeft. Hij kijkt naar mij met een overtuiging dat ik daar ook zal komen.

Het enige wat ik kan doen is hetzelfde vertrouwen krijgen in mijzelf en me net als mijn dochter op haar fiets mezelf overgeven aan zijn woorden en naar binnen keren.

 

‘Mijn persoonlijke natuur’

De dagen worden weer korter en hoe fijn vind ik het om na een lange dag werk op de bank te liggen met een kopje thee, de koptelefoon op mijn oren een film te kijken op Netflix. Ook zijn er momenten waar ik merk dat ik niet stil kan zitten. Ik moet dan bewegen en stap dan op mijn fiets en ga een blok om. Ook  ervaar ik het als zeer prettig  om de dag te beginnen vanuit rust. Om mijzelf af te sluiten voor de buitenwereld en met mijn volledige aandacht naar binnen te keren.

Ook in meditatie herken ik deze drie verschillende stromen. Het ene moment is voor mij helder, lijk ik los te komen van mijn lichaam en ben ik enkel en alleen bezig met mijn Gurumantra. Het andere moment zit ik verstrengeld in gedachten van zaken die me bezig houden. Ook betrap ik me erop dat ik soms in een leegte zit en mijn lichaam niet meer rechtzit en dat ik knikkenbol.

Wat is dat toch dat het leven, mijn natuur zich lijkt te verbinden aan deze 3 stromingen. Het lijkt wel of er geen andere smaken zijn. Wel realiseer ik me steeds meer dat het een samenwerking/samensmelting is van deze 3 energieën die de natuur eigen is.

In de Sutras van Patanjali en de Gita Hoofdstuk 14 wordt dit Prakrti of te wel de gunas genoemd. Deze 3 verschillende smaken noemen ze Sattva (het zuivere/inzicht), Rajas (de beweging/werkzaamheid) en Tamas (het stilstaan/stabiliteit).

Sutra IV-34 is de laatste Sutra van Patanjali. Hierin omschrijft hij dat de staat van verlichting (Kaivalya) eigenlijk pas kan ontstaan als de gunas wegvallen. Enkel en alleen dan zal de staat van Purusha (bewustzijn) in zijn ware aard verblijven. Zolang ik niet in Kaivalya verblijf zal ik het dus met deze 3 smaken moeten doen.

Sutra IV-34 geeft me wel richting waar ik naartoe op weg ben. Hoewel ik niet weet hoe mijn pad eruit gaat zien en hoelang ik erover doe om daar te komen ben en blijf ik wel aan het werk. Aan het werk om steeds tot meer inzichten te komen. Het mooie aan deze inzichten is dat ik mijn gunas steeds beter leer kennen. Dit maakt het leven interessanter, mooier, lichter en zeker ook leuker. Door het pad en kennis ervaar ik steeds meer dat deze gunas slechts natuur zijn die zonder mijn bewustzijn er niet zou zijn geweest.

 

‘Van boeken naar Universele kennis’

Voor mijn werk in het onderwijs ben ik bezig met een studie. Voor deze studie is het belangrijk dat ik op de hoogte ben van alle theorieën en wetenschappen die te maken hebben met dat beroep. Hiervoor zit ik uren met de neus in de boeken en struin ik het internet af naar lezingen en andere manieren om kennis te vergaren. Deze kennis vergroot mijn skills en zorgt ervoor dat ik in staat ben om mijn vak beter uit te voeren.

Yoga vertelt ons dat er 3 onderstromen zijn in het leven waar we haastig naar op zoek zijn in de buitenwereld. Het gaat dan om liefde, erkenning en kennis. De boekenkennis die mij verder helpt in de buitenwereld om mijn taak uit te voeren is belangrijk om te vergaren. Waar yoga echter naar streeft is een andere vorm van kennis. Namelijk de universele kennis.

Voordat we kunnen komen bij die universele kennis zullen we eerst onze state of mind tot rust moeten brengen. We dienen onze zintuigen te sluiten voor de buitenwereld en naar binnen te keren. Dit alleen al is een taak die over vele levens gaat. Op het pad hier naartoe ontstaat er ondertussen kennis over wie jij bent, welke rollen je hebt in het leven en welke patronen je hebt ontwikkeld. Er ontstaat helderheid in jouw vrrtis,  samskaras en je karmische lessen. Ook ga je ontdekken dat er iets schuil gaat achter jouw gedachten en ervaringen in de wereld. Je gaat ontdekken dat er een toeschouwer van jouw leven in je schuilt.

Net zoals bij de wereldse kennis is er in de yoga ook veel opgeschreven. De belangrijkste boeken zijn de yogasutra’s van patanjali en de bhagavat Gita. Beide geven uitleg over wat yoga is. Dus ook in die boeken duik ik met regelmaat om mij te voorzien van kennis over dit pad. Het zijn voor mij reisboeken die mij ondersteunen bij mijn zoektocht naar de Universele bron en daarmee kennis.

Mijn leraren geven altijd aan “ geloof niets van wat ik je vertel, maar ga zelf onderzoeken of het waar is of niet”. Door dit te zeggen halen ze niet hun gegeven kennis onderuit, maar willen ze als leraar juist dat jij de praktijk induikt in plaats van in de boeken te blijven lezen. Yoga is een pad van de praktijk waarbij we de weg naar buiten verruilen voor de weg naar binnen. Dus om tot de universele kennis te komen ga ik weer rechtzitten, sluit ik mijn ogen en herhaal ik mijn mantra omdat ik er geloof in heb dat ik op die manier kom tot waar ik moet zijn.

 

‘Kan je een mening delen’

Vanaf het moment dat we voor de eerste keer onze ogen openen wordt onze wereld beïnvloed door hetgeen er van buitenaf naar binnen komt. We starten het leven zonder een mening te hebben over zaken. Ervaringen die we hebben vanaf deze eerste dag zijn ervaringen die buiten ons gebeuren, maar die wel ons innerlijke in beweging zet. Al deze herinneringen van deze buitenwereld worden opgeslagen in ons en dragen we voor de rest van ons leven bij ons. We noemen dit ook wel samskaras. Door deze samskaras ontstaat er een raamwerk van gedachten en emoties in ons. Al vanaf onze eerste opvoeder slaan we de meningen van anderen ook op. Op het moment dat we het nodig hebben halen we deze mening uit ons bestand naar boven en reproduceren deze. Is dit dan wel onze eigen mening of is het dan puur die gedachtegang van de ander die naar boven komt?

Als je kijkt naar een kind dat bezig is met zijn spel waarin hij helemaal opgaat en allerlei figuren die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben bij elkaar laat komen dan noemen wij dit fantasie. Feitelijk is het echter geen fantasie, maar een aaneenschakeling van ervaringen uit zijn verleden die hij heeft opgenomen en deze nu in elkaar laat smelten zodat het een nieuw geheel vormt. Je zou kunnen stellen dat kinderen dus niets nieuws verzinnen, maar oude dingen bij elkaar gieten waardoor het nieuw lijkt.

Dit samensmelten van ideeën, concepten en raamwerken van anderen in ons zelf is een proces wat het hele leven lang doorgaat. Hoe ouder we worden hoe meer we ons gaan identificeren met al deze gedachten over alles wat ons bezig houdt. Terwijl wij eigenlijk niets anders zijn dan die kinderen, want ook wij gooien alles bij elkaar waardoor het lijkt dat we iets nieuws hebben, maar in de basis zijn het alleen maar al die ingrediënten die jij bij elkaar gooit die je in je leven hebt vergaard en waarmee je een nieuw brouwsel probeert te maken. Al onze ideeën concepten en raamwerken zijn dus gebaseerd op basis van andermans ingrediënten. En diens concepten zijn weer gebaseerd op andermans ingrediënten enz. enz.

Ieder individu beschikt hierin dus over andere ingrediënten en samenvoegingen, dit is ook wat ons uiteindelijk individu maakt. Dit houdt in dat als we een mening verkondigen dit dus ons brouwsel is. Een ander kan voor een groot deel wellicht wel hetzelfde reproduceren wat jouw brouwsel is, maar omdat hij dus niet over 100% van dezelfde ingrediënten beschikt zal hij nooit in staat zijn om jouw mening helemaal te delen. Wel zal hij deze op zijn beurt weer opslaan en op het moment dat het nodig is deze gaan reproduceren, maar dit keer met zijn sausje er overheen.

 

‘Eigen verantwoordelijkheid’

De eerste jaren van je leven word je volgens de wet niet verantwoordelijk gehouden voor jouw daden en acties. Je kan doen en laten wat je wilt zonder dat deze wet je hiervoor kan straffen. De verantwoordelijkheid ligt op dat moment volledig bij jouw opvoeders.

Vanaf een bepaalde leeftijd is er een punt dat de wet hier anders over denkt en kan je jezelf niet langer verschuilen achter de rok van je moeder. Je wordt steeds meer ter verantwoording geroepen. Op je pad naar volwassenheid wordt er van je verwacht dat je steeds meer verantwoordelijkheid draagt totdat je volledig zelfstandig functioneert in de maatschappij.

Maar hoe zit het dan met je spirituele ontwikkeling en verantwoordelijkheid?

De karmische filosofie vertelt ons dat onze acties zwanger zijn van de gevolgen. Hiermee wordt bedoeld dat alles wat je doet een bepaalde consequentie heeft. De medaille heeft dus 2 kanten namelijk actie en reactie. Als je een steen in een vijver gooit dan ontstaan er golfjes. Je weet dat deze golfjes op een gegeven moment de rand raken, maar hoelang dit duurt dat weet je niet. Met karma werkt dit hetzelfde. Soms is karma helder en direct, maar soms komt jouw karma op een moment terug waarvan je niet weet waarom dit komt. Hier kunnen levens tussen zitten. Bij karma gaat het niet alleen over de acties die jij uitvoert, maar ook over de intentie die daarachter schuilgaat. Uiteindelijk is maar 1 persoon verantwoordelijk voor jouw karma en dat ben jezelf. Niets is echter meer menseigen dan de vinger naar de ander of naar de omstandigheden te wijzen. Dit is een alleen een afschuifsysteem van de eigen verantwoordelijkheid. “Het is niet mijn schuld” of “van haar moest ik.” Maar die vlieger gaat dus niet op, want wat jij zaait zal je ook zelf oogsten. Is het niet vandaag dan is het wel morgen.

Het hele yoga pad en jouw karma is een individueel pad. Eigen verantwoordelijkheid betekent dat je jouw pad bewandeld en niet dat van een ander. Hoe beweeg jij in de wereld? Leef je zuiver naar de yama’s en niyama’s? Hoe ga je om met jouw 5 instrumenten? Jij dient zelf zorg te dragen voor het zuiveren van jouw instrumenten. En als je het zelf even niet weet dan kan je ruggespraak houden bij een Guru. Deze zal naar je luisteren, antwoorden geven op jouw vragen en er voor je zijn als het nodig is. Wat een Guru echter nooit zal doen is de verantwoordelijkheid over nemen. De Guru zal altijd zorgen dat jij verantwoordelijk blijft voor je eigen acties. Belangrijk is dus om svãdhyãya (zelfstudie) te betrachten en je bewuster te worden waarom je handelt zoals je handelt. Dit zodat je steeds meer jouw eigen verantwoordelijkheid neemt.